ប៉ោយប៉ែត ៖បើលោកអ្នកបានធើ្វដំណើរទៅកាន់តំបន់ជាយដែនកម្ពុជាថៃ ស្ថិតក្នុងភូមិខ្លាងាប់ឃុំទួលពង្រស្រុកម៉ាឡៃខេត្តបន្ទាយមានជ័យនោះ លោកអ្នកកុំភ្លេចទៅភ្លក់រស់ជាតិដំណាំត្រសក់ផ្អែមដែលជាស្នាដៃកូនខ្មែរយើងដាំនៅក្នុងស្រុក ។ជាការពិតណាស់ម៉ាឡៃជាតំបន់អតិតវាលពិឃាតមួយក្នុងសម៉រភូមិរវាងកងទព័កម្ពុជា និងកងទព័ខ្មែរក្រហម លើសពីនេះទៅទៀតនោះតំបន់ដែលលោកអ្នកបានស្គាល់ជាងគេគឺតំបន់ខ្លាងាប់។ព្រោះតំបន់នេះវាតំបន់ក្តៅជាងគេអ្នកណាៗក៏បានស្គាល់ឈ្មោះតំបន់ខ្លាងាប់នេះដែរនាសម័យកាលពីសម័សង្គ្រាមនោះ ។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ន បន្ទាប់ពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានទទួលសិទ្ធិគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិពេញលេញនិងគ្របដណ្តប់ទៅដោយសុខសន្តិភាពហើយនោះ តំបន់សម៉រ
ភូមិជួមុខបានប្រែក្លាយមុខមាត់ថ្មី គួរឲ្យចាប់អារម្មណ៏ជាអាទិ៍ដូចជាពលរដ្ឋនៅក្នុងតំបន់ស្រុកម៉ាឡៃជាដើម គឺប្រជាកសិករបានខិតខំច្នៃប្រឌិតជីវភាពថ្មីដោយយកការដាំដុះដំណាំរួមផ្សំដើម្បីលើកស្ទួយជីវភាពពួកគាត់ឲ្យមានភាពប្រសើជាងមុន ។
ក្នុងនោះពួកគាត់បានងាកមកដាំដំណាំប្រភេទត្រសក់ផ្អែមនៅលើផ្ទៃដីចំការរបស់ពួកគាត់ជាច្រើនហិចតាកសិករម្នាក់ឈ្មោះសូ សារ៉នអាយុ៣០ឆ្នាំមានលំនៅភូមិខ្លាងាប់បានប្រាប់ភ្នាក់ងារព័ត៌មានយើងថា៖ ដំណាំត្រសក់ផ្អែមងាយដាំដុះព្រោះដំណាំនេះមិនរើសដីដូចជាដំណាំផ្សេងនោះឡើយ ។ សារ៉ន ថា៖មូលហេតុដែលនាំឲ្យគាត់ដាំដំណាំនេះឡើងដោយគាត់បានស្គាល់ម៉ូយជាជនជាតិថៃដែលគេកុហ្មង់ទិញដុំពីកសិករយើងនៅក្នុងតំបន់ សារ៉នថា៖ដំបូងឡើយពួកគាត់បានទៅស៊ីឈ្នួលថៃដាំដំណាំត្រសក់ផ្អែមអស់រយៈពេលជាង២ឆ្នាំនៅក្នុងប្រទេសថៃ បន្ទាប់ពីទទួលបានបទពិសោធហើយក៏ត្រឡប់មកស្រុកវិញ ។
កសិករដដែលបានបន្តរៀបរាប់អំពីការការដាំដូច្នេះថា៖ ដំបូងឡើយយើងត្រូវភ្ជួរាស់ដីឲ្យស្អាតហើយទុកដីនោះហាលថ្ងៃចំនួន៤ថ្ងៃ តមកចាប់ផ្តើមពួនលើកធើ្វជារងទំហំ១ម៉ែត្រទទឹងបណ្តោយតាមដែលយើងចង់បាន បន្ទាប់ពួនជារងរួចក្រោយមកទៀតត្រូវ ប្រើជីធម្មជាតិដូចជា៖អាចម៍គោ ក្របីមាន់ទា ឬក៏ជីអាចម៍ប្រជីវក៏បានដាក់លាយជាមួយដីទុកវាមួយកន្លែង សម្រាប់បំប៉នគល់ត្រសក់។ បន្ទាប់ពីមានជីបំរ៉ុងរួចហើយត្រូវរៀបចំក្រាលសំពត់កៅស៊ូពីលើរងដែលយើងបានសង់នោះដើម្បីការពារស្មៅមិនឲ្យដុះរំខានដល់ដំណាំត្រសក់ សូសារ៉នបានបន្តរៀបរាបទៀតថា៖ ត្រសក់ផ្អែមនេះត្រូវដាំវាក្នុងគំលាតចន្លោះពីគ្នាប្រមាណជាកន្លះម៉ែត្រ១ដើម ហើយពេលចេញផ្លែទុកតែ១ផ្លែក្នុង១ដើម ពូជត្រសក់នេះពេលវាធំមានទម្ងន់២,៥០០ទៅ៣គីឡូក្រាមហើយពេលលក់ចេញ១គីឡូក្រាមមានតម្លៃត្រឹមតែ២៥០០រៀលឬ២០ប្រាក់បាតថៃតែប៉ុណ្ណោះ។
សូ សារ៉ន បានប្រាប់ទៀតថា៖សម្រាប់គ្រួសារគាត់ដាំត្រសក់ផ្អែមក្នុងផ្ទៃដី១ហិចតាចំណាយទុនដំបូងអស់ម៉ឺនដូល្លារ មូលហេតុដែលត្រូវចំណាយទុនច្រើននោះគឺថ្លៃប្រពន្ធ័ស្រោចស្រប់ទឹកបង្កប់តាមរងនិងខ្សែចងឲ្យត្រសក់វារឡើង ចំណែកកម្មករថែទាំប្រចាំចំនួន៤នាក់ម្នាក់២០០បាតថ្លៃពលកម្មក្នុង១ថ្ងៃ ១ដូវនៃការដាំដុះដំណាំត្រសក់ផ្អែមកសិករគាត់បានចំណាយប្រាក់លើកម្មករសរុប៥៦,០០០បាតប្រាក់ថៃ ។ កសិករដដែលបានលើកឡើងទៀតថា៖ដំណាំត្រសក់ផ្អែម១ឆ្នាំដាំបាន២ដងក្នុង១ឆ្នាំគឺនៅដើមខែវិច្ឆិកានិងចុងខែមករាព្រោះត្រសក់នេះមិនអាចដាំបាននៅរដូវភ្លៀងជោគជាំឡើយ។ ជាការពិតណាស់ដំណាំតករសក់នឹងទទួលបានផលល្អដ៏រាបណាមានការថែទាំងដោយយកចិត្តទុកដាក់ហើយដំណាំនេះប្រើពេលវេលាតែ៧០ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះបើរាប់ចាប់ពីថ្ងៃដាក់ដាំនោះ។
សូសារ៉ន ថា ត្រសក់មួយហិចតាពេលប្រមូលគាត់លក់បានប្រាក់មកវិញសរុបប្រមាណជា៣០៥,៨១០,៣៩៨រៀលបើគិតជាប្រាក់ដូល្លារវិញគឺ១២២៣២ដូល្លារនេះសម្រាប់ផ្ទៃដី១ហិចតា ។ បើទោះជាមានការនឿយហត់ដោយកំដៅថ្ងៃយ៉ាងណាក៏មែនក៏កសិករយើងមានការសប្បាយចិត្តខណបានឃើញដំណាំរបស់ខ្លួនចេញផ្លែផ្កាគួរជាទីគាប់ចិត្តនោះកសិករថាការចំណាយពេលមើលថែដំណាំចំនួន៧០ថ្ងៃគឺគាត់ប៉ុណអាចរកចំណូលពីត្រសក់ផ្អែមបានចំនួន២,២៣២ដូល្លារក្នុង១រដូវកាលៗ ។
ដូច្នេះគ្រួសារ សូសារ៉ននឹងទទួលបានប្រាក់ចំនួន៤,៤៦៤ដូល្លារក្នុងពេលនៃការដាំដុះដំណាំត្រសក់ពីរដូវកាលក្នុង១ឆ្នាំ ប្រជាកសិករខ្លះអ្នកនៅក្នុងមូលដ្ឋាននៃតឍំបន់ស្រុកម៉ាឡៃបានលើកឡើងថា៖ ដំណាំនេះមិនពិបាកលក់ចេញដូចដំណាំផ្សេងទៀតឡើយប្រសិនបើកសិករយើងផលិតបានច្រើននោះព្រោះពួកគេមានម៉ូយថៃចាំទទួលទិញ ។
ប្រជាកសិករខាងលើបានបន្តថា៖ បើគ្មានទីផ្សារនៅក្នុងប្រទេសថៃទេនោះការដាំដុះដំណាំរបស់ពួកគាត់មុខជាជូបនិងបញ្ហាកង្វះទីផ្សារជាក់ជាមិនខាន កសិករបានសូមណូមពរដល់រាជរដ្ឋាភិបាលមេត្តាធើ្វយ៉ាងណា ជួយរកទីផ្សារឲ្យកសិករនៅតាមតំបន់ជាយដែនកម្ពុជាថៃផង ព្រោះថានាពេលសព្វថ្ងៃនេះពួកគាត់បានពឹងផ្អែកទាំងស្រុងទៅលើទីផ្សារប្រទេសជិតខាង(ប្រទេសថៃ) ពុំនោះទេពួកគាត់នឹងមិនមានថ្ងៃដាំដុះដំណាំត្រសក់ផ្អែមនេះកើតឡើយ ។
សូ សារ៉ន កសិករដែលមានថ្វីដៃខាងដាំដុះដំណាំត្រសក់ផ្អែម បានប្រាប់ទៀតថា៖ការដាំដុះដំណាំនេះឡើង គឺមានការឧបត្ថម្ភប្រាក់ទុនពីថៅកែថៃ ៧០%លើសពីនេះទៅទៀតគេបានទាំងផ្តល់ចំណេះដឹងផ្នែកបច្ចេកទេសឲ្យមកពលរដ្ឋខ្មែរទៀតផង កសិករថា៖ ចំណែកប្រធានមន្ទីរកសិកម្មតាមបណ្តាខេត្តរបស់ប្រទេសកម្ពុជាយើងមិនដែលបានលើកទឹកចិត្តឬជួយបង្រៀនកសិករឲ្យចេះផលិតដំណាំរួមផ្សំដូចជាប្រទេសជិតខាងនោះឡើយ ។ព្រោះអាងតែប្រើពាក្យថាកម្ពុជាជាប្រទេសទិញមិនមែនប្រទេសផលិតនោះទេ ។
